Ontmoeting en omvorming van het boze 

Laat ik in deze voordracht over ‘Ontmoeting met en omvorming van het boze’ beginnen de vier tegenkrachten, waarover ik eerder sprak, nog eens kort te typeren. De mens kreeg in de Lemurische tijd eerst te maken met Lucifer. Deze is dezelfde als die in het Bijbelverhaal met de slang wordt aangeduid, die de oorzaak was van de verdrijving van Adam en Eva uit het Paradijs. De mens verloor weliswaar zijn onschuld, maar kreeg daar de vrijheid voor terug. In een latere periode (in Atlantis) deed Ahriman zijn intrede en in deze tijd (Na-Atlantis) Asoera. Lucifer verleidt de mens tot trots en hoogmoed. Ahriman houdt de mens in zijn greep middels de leugen en angst. Asoera, een kwaad van nog een hogere orde, inspireert mensen die daarvoor ontvankelijk zijn tot mensenhaat en zinloze wreedheid. Verder heb ik gesproken over Sorat, de zonnedemon van voor de schepping, ook wel aangeduid met het getal 666. Hij heeft het gemunt op alle wezens die het ‘ik’ in zich dragen. Hij is de rechtstreekse tegenstander van de Christus. Met andere woorden: Sorat is de ware Antichrist. Zoals door mij in de vorige voordracht is verteld, kan Ahriman alleen bestreden worden door het krijgen van inzicht. Hans Stolp, schrijver van boeken over het esoterische Christendom, die zich vaak baseert op Steiner, stelt dat door moraliteit Lucifer tegemoet kan worden getreden en Asoera door bewustwording, en een dienaar van Michael te worden.

Steiner noemt het als de taak voor de mens door in de ontmoeting met Lucifer en Ahriman deze in hun eenzijdigheid te bevrijden. Vrije School leerkracht Hans Peter van Manen schrijft in zijn boek ‘Komst en wederkomst; Over de wederkomst van Christus en de komst van de antichrist’ (door mij iets verkort): ‘Een groot principieel verschil tussen enerzijds Lucifer en Ahriman en anderzijds Asuras is het volgende. Lucifer heeft antroposofisch gezien goede en slechte kanten. Hij is in oorsprong geen boze macht. Hij is de rebel van de kosmos, inspirator van schoonheidsbeleven en vrijheidsstreven. Het komt telkens voor dat luciferische wezens in dienst treden van goede machten of indirect door hun tegenwerking het goede teweeg brengen. Van Ahriman kan dat al moeilijker gezegd worden. Hij stelt zich als het ware negatiever op. Maar juist als brenger van het materialisme is hij voor de bewustzijnsontwikkeling van de mensheid onontbeerlijk. Voor beiden, Lucifer en Ahriman, geldt dat het boze het goede is op het verkeerde moment. Praktisch gesproken kan dat van Asuras heel moeilijk gezegd worden. In principe geldt natuurlijk dat ieder ‘boos’ element zijn zinvolle functie heeft in het geheel van de kosmische ontwikkeling, maar voor deze derde macht is die zin minder makkelijk aantoonbaar.’

Vorige week heb ik verteld dat de wetenschap in de toekomst weer spiritueel zal worden. De biologisch-dynamische landbouw, of kortweg B.D. landbouw is daar een voorbeeld van. De grondslag hiervoor is in 1924 op een vraag van boeren door Rudolf Steiner gegeven. In een achttal voordrachten geeft Steiner aanwijzingen om de kosmische krachten van zon, maan, planeten en sterren in de aarde werkzaam te doen zijn. Daarbij vervullen de preparaten een specifieke rol. Dit is een concrete spirituele benadering die inmiddels zijn vruchten heeft afgeworpen. De werkzaamheid kan worden onderzocht. Heel interessante onderzoeksmethoden, ook door Rudolf Steiner geïnaugureerd, zijn de stijgbeeldmethode en het kristallisatieonderzoek. Op deze wijze kunnen levenskrachten (dat zijn etherkrachten, dus één niveau hoger dan de materiële wereld) zichtbaar worden gemaakt. Niet ver hiervandaan is Roelant de Vletter met dit onderzoek actief. Hij is een paar jaar geleden hiermee begonnen, omdat hij inzag dat de producten uit de land en tuinbouw door nieuwe technieken zoals verticale landbouw van zijn levenskrachten worden beroofd en in het verlengde daarvan de gezondheid van de mens wordt aangetast. Wie het interessant vindt kan ik op een ander moment hier verder op ingaan.

In 1999 heeft Sergej Prokofieff (1954 – 2014), kleinzoon van de wereldberoemde Russische componist geschreven en leerling van Rudolf Steiner, een boek geschreven over de vier tegenkrachten, waar ik net over sprak. In het hoofdstuk ‘De ontmoeting met het boze’ geeft hij een analyse van wereldhistorische gebeurtenissen in de twintigste eeuw, waarin hij vooral ingaat op de werking van de Asoeras en Sorat. Daarbij baseert hij zich op vele gedocumenteerde uitspraken die door Rudolf Steiner zijn gedaan. De ondertitel van het hoofdstuk over de ontmoeting met het boze luidt: ‘en hoe het in de geesteswetenschap overwonnen wordt’. Rudolf Steiner kenmerkt de periode waarin we nu leven als een tijd waarin de mensheid frontaal met het boze wordt geconfronteerd. Maar hij geeft tevens handvatten om niet ten onder te gaan. Prokofieff werkt dit met name uit in het tweede hoofdstuk ‘De Grondsteen van het goede’. Daarbij benadrukt hij dat als mensen op een nieuwe manier gemeenschappen vormen die spiritueel van aard zijn, de tegenmachten geen vat hen kunnen krijgen. Voorts gaat hij in op de grondsteenspreuk, die Rudolf Steiner bij de oprichting van de Antroposofische Vereniging in 1923 heeft gegeven, die daarbij een heilzaam kan worden ingezet.

Ik kan dit hier alleen maar aanduiden. Ik stel voor, voor wie daarin geïnteresseerd is, aparte bijeenkomsten te beleggen om dieper in deze materie te duiken. Het is geen probleem als bij sommigen de antroposofische basis ontbreekt. Die kan gaandeweg verworven worden. Ik zie deze studiegroep als aanvulling om wakker te worden.