Nieuwsbrief Muzikale Verhalen (45)
April 2023
Beste lezer,
In De Andere Krant (25 februari 2023) is een hele pagina gewijd aan componist Ed de Boer. Centraal staat zijn kritische houding in de coronatijd. "Ik doe eigenlijk sinds 2020 niets anders dan muziek schrijven over de huidige tijd. Naast Peck en Veeren heb ik ook een compositie geschreven over het Freedom Convoy in Canada. (...) Momenteel ben ik bezig met een opera over het leven in een dystopische QR-maatschappij, Life with the UR?-Code. Dat is maar een greep uit wat ik de afgelopen drie jaar geschreven heb."
Ed de Boer: "Bij een gepland concert in Hoorn stonden veel stukken van mij op het programma en zelf zou ik piano spelen. Hoewel de QR-code niet voor uitvoerende musici gold, heb ik toch laten weten dat ik niet met de QR-code meedeed. Het contract werd meteen ontbonden en al mijn stukken werden van het programma geschrapt."
Bolero voor 4 strijkers op 1 cello!
Een abonnee stuurde een link naar een opmerkelijke prestatie van vier cellisten die gezamenlijk de Bolero van Ravel op één cello uitvoeren. En het levert nog muziek op hoog niveau op!
Met ingang van dit nummer start een nieuwe rubriek die expliciet gaat over de Matthäus Pasion van Johann Sebastian Bach. Aanleiding hiervoor is een - bijna antiek - boekje over dit thema, dat ik onlangs in handen kreeg en waarvan ik de tekst van de inleiding graag via deze weg wil delen. Deze zal als feuilleton worden geplaatst.
Ik wens u veel lees- en luisterplezier!
Imke Jelle van Dam
Inhoudsoverzicht
Info bekostiging maandelijkse nieuwsbrief
Mocht u iemand kennen die mogelijk ook interesse heeft in deze nieuwsbrief, dan wordt het op prijs gesteld als u deze met begeleidend schrijven doorstuurt. Men kan zich dan zelf kosteloos abonneren (info).
Concertagenda
Antrovista actualiseert (bijna) dagelijks de concertagenda.
Overzicht concerten en muziekcursussen
naar boven
Eduard de Boer (1957)
Eduard de Boer is een Nederlandse componist, muziekpedagoog, dirigent en pianist. Hij is ook bekend onder zijn pseudoniem: Alexander Comitas. Hij studeerde aan het Utrechts Conservatorium piano bij Thom Bollen, compositie bij Hans Kox en aan het Conservatorium Maastricht orkestdirectie bij Anton Kersjes. De Boer doceert sinds 1994 compositie aan het Utrechts Conservatorium. Sinds 1981 schrijft hij voornamelijk opdrachtwerken. Voor blaasorkest schreef Comitas drie Armeense Rapsodieën en A Night on Culbin Sands.
Muziekvoorbeelden Eduard de Boer / Alexander Comitas
naar boven
De Methode van Doctor Peck en Professor Veeren
Opera in Drie Aktes op een libretto van Franz K. Custos
De opera is gebaseerd op het korte verhaal The System of Doctor Tarr and Professor Fether van Edgar Allan Poe. In dit verhaal slagen de patiënten van een tehuis voor geestelijk gehandicapten er in de macht over te nemen door hun verzorgers gevangen te zetten. Hun overwinning is evenwel van korte duur: als zuster Angelica in het ziekenhuis belandt nadat haar een ‘reddend vaccin’ is toegediend, keren de ‘order-followers’ van het verhaal zich tegen de bezetters en worden deze overmeesterd en aan de politie uitgeleverd. De opera eindigt met een evaluatie van hoe het zozeer mis heeft kunnen gaan en geeft een mogelijke weg aan naar vergeving van de schuldigen.
Eduard de Boer, 7 december 2021
Eduard de Boer: The Method of Doctor Peck and Professor Veeren - No.1: Overture to the First Act
Eduard de Boer: Opera 'De Methode van Dr. Peck en Prof. Veeren' - Eerste Akte
Eduard de Boer: Opera 'De Methode van Dr. Peck en Prof. Veeren' - Tweede Akte
Eduard de Boer: Opera 'De Methode van Dr. Peck en Prof. Veeren' - Derde Akte
naar boven
‘Prikspijt’ (Life with a UR?-Code)
Een Engelstalige opera op basis van bizarre waargebeurde verhalen in coronatijd, waaronder van componist Eduard de Boer zelf, waarbij hem de toegang werd geweigerd bij een uitvoering van zijn eigen muziek.
Libretto: Franz K. Custos
Muziek: Eduard de Boer
Meer info op de website van Eduard de Boer
naar boven
Een merkwaardig leven lang muziek (7)
In nieuwsbrief 39 werd aandacht besteed aan het boek 'Een merkwaardig leven lang muziek' van de Amerikaanse concertpianist Jeremy Denk (zie link >). Toen is het plan opgevat om muziekvoorbeelden die hij aanhaalt op YouTube op te zoeken.
Het gunstigste piano-arrangement is een reeks akkoorden in de linkerhand en een vrije en gescheiden melodie in de rechter. Veel Chopin-nocturnes hebben bijvoorbeeld dit format, en dat werkt geweldig. De linkerhand legt het fundament en laat de boventonen van de piano galmen, en de melodie drijft het web van die boventonen in, als een kunstwerk in een perfectie lijst. Ook Mozart had hier een voorliefde voor, zoals in het langzame deel van de beroemde pianosonate in C-groot (KV 545) die ieder kind speelt. De linkerhand legt een Alberti-bas neer, waarin de harmonie ('gewoon' G-groot) wordt vertaald en omgezet in een soort rivier van noten, en de melodie daarboven drijft (een boot, zo je wilt, die op de rivier van de harmonie vaart) en deel van het hypnotische wonder van dat deel is dat de textuur nooit verandert, dat de handen in hun rol blijven terwijl de harmonieën veranderen van peuteronschuld in oudemannencomplexiteit en terug.
Mozart - Pianosonate in C-groot KV 545, tweede deel
naar boven
Gids voor orkestmuziek (18): Bach (8)
Tweede suite in b (25 minuten)
In deze bekende 'h-moll-suite' heeft de fluit een belangrijke solistische partij. Ten tijde van Bach was de orkestbezetting klein, maar bij de huidige samenstelling (voor grote zalen) wordt die fluitpartij meestal verdubbeld of verdrievoudigd, zodat de klank helder tegenover het strijkorkest en klavecimbel blijft (dit laatste instrument is in Bachs muziek karakteriserend). De grote Franse ouverture heeft als beweeglijk middendeel een fuga. Dan volgt een gracieus rondo, een ernstige sarabande, een agressieve bourrée met een bourrée II als variant, een krachtige polonaise met een zgn. double (variatie), een lieflijk menuet en tenslotte een speelsplagerige badinerie, waaraan de fluiten een spits en levendig tumult geven.
Luistervoorbeeld van de gehele suite
Luistervoorbeeld van alleen het laatste deel van de suite: de Baderie
Bach schreef vier suites voor orkest, waarvan de tweede en de derde het meest worden uitgevoerd. Een suite is een cyclus van meer of minder gestileerde dansen, waaraan een beweeglijke, uitvoerige ouverture voorafgaat. Naar gebruik van de tijd werden deze suiten ook ouverturen genoemd. De ouverturen zijn gewoonlijk driedelig: langzaam - vlug - langzaam, de zgn. Franse ouverturen in tegenstelling tot de Italiaanse: vlug - langzaam - vlug. De dansen staan alle in dezelfde toonsoort en als lyrisch hoogtepunt fungeert meestal een air (instrumentale aria) of een sarabande (oude deftige Spaanse dans).
naar boven
Die Matthäus Passion (1)
Auteur: Lou van Strien (1899-1944)
Weinig werken der muziekliteratuur hebben een populariteit verworven, zooals die welke Johann Sebastian Bach’s passie-muziek bij het Matthaeus-Evangelie is ten deel gevallen. Met Beethoven’s Negende Symphonie, om een analoog geval te noemen, verheft dat werk zich in de waardeering van breede lagen der samenleving boven alles wat er op het gebied van het muzikale scheppen vroeger of later is gepresteerd. Bach’s Matthaeuspassie-muziek is gemeengoed geworden, niet slechts van een kleineren of grooteren groep van muziekliefhebbers, noch uitsluitend van hen die zich tot de religieuze muziekkunst voelen aangetrokken – de Matthaeuspassie spreekt tot allen zonder uitzondering. Vrijwel overal ter wereld is de uitvoering van Bach’s werk tot een traditie geworden, tot een velen dierbare gewoonte, welker regelmaat het eerst mogelijk maakt zich steeds meer en meer in de schoonheden van dat werk te verdiepen. Bach moge nog zeer vele andere groote en kleinere werken van onvergankelijke schoonheid hebben voortgebracht – zijn Matthaeuspassie geniet bij millioenen en millioenen van muziekliefhebbers verre de voorkeur boven de andere composities die de componist ons naliet. Voor hen staat ’s meesters Matthaeus-muziek torenhoog boven al het overige van zijn hand, boven de orgel- en klavierwerken, boven de cantate-composities, boven de andere groote werken als de Johannespassie, de groote Mis in b of het Weihnachtsoratorium, om dan van een nog altijd weinig-bekend opus als de mysterieuze “Kunst der Fuge” niet te spreken . . . .
(Volgende delen van deze feuilleton in de komende nieuwsbrieven)
naar boven
Bladmuziek van Imke Jelle van Dam
In voorgaande nieuwsbrieven was vaak een eigen compositie geplaatst. Dat betekende evenwel dat ik maandelijks met een muziekstuk aan de slag moest. Het was een aardige stok achter de deur, maar leverde ook soms wat stress op en dat wil ik niet meer. Ik pak deze rubliek weer op als op natuurlijke wijze er weer iets nieuws tot stand is gebracht.
Ik volsta nu met een verwijzig naar wat tot nu toe op papier is gezet, hetzij als muziekboek of als PDF.
Muziekboeken - Muziekfonds Halma
Losse bladmuziek (verschillende bezettingen)
naar boven