Componisten geboren tussen 1090 en 1299 

Hildegard van Bingen, bijgenaamd de Sibille van de Rijn, was een Duitse benedictijnse abdis. Zij was ondermeer actief op het gebied van religie, kosmologie, wetenschappen, filosofie, compositie en muziekbeoefening en poëzie. Hildegard werd geboren in een adellijk gezin. Voor haar opvoeding werd ze op haar achtste overgedragen aan de zorg van de abdis van het nonnenklooster te Disibodenberg. Al op haar vijftiende jaar legde zij de gelofte af. In 1147 besloot Hildegard een zelfstandig vrouwenklooster te stichten op de Rupertsberg te Bingen. In deze tijd begon Hildegard de visioenen die zij vanaf haar 43e levensjaar kreeg op te tekenen. Haar muziek vormt een geheel eigen tak aan de boom van het Gregoriaans. Ongeveer 80 van haar composities zijn overgeleverd. Hildegard schreef het mysteriespel Ordo Virtutum, "Orde der deugden", een gezongen drama voor vrouwenstemmen met één partituur voor mannenstem (de duivel). Daarnaast componeerde zij 75 gezangen voor de liturgie op basis van haar visioenen: een kyrie, een alleluia, 35 antifonen, 19 responsoria, zeven hymnen en zeven sequenties. Al is de toonomvang van haar composities uitgestrekter en de melodievorming persoonlijk met soms veel melismen, toch liggen deze gezangen muzikaal in het verlengde van de gregoriaanse traditie van het Rijnland.

Jaufré Rudel, baron van Blaye, was een bekende troubadour in zijn tijd. Hij schreef liederen aan het Franse hof, die vaak gingen over een verre en onbereikbare liefde (l'amour lointain). Hij was vermoedelijk de eerste die dit onderwerp in de poëzie introduceerde. Er is weinig bekend over het leven van Rudel, maar we weten wel dat hij deelnam aan de tweede kruistocht in 1147. Na zijn dood verschenen meerdere verhalen over hem, waarin wordt verteld dat hij, in de ban van de beschrijvingen van de mooie gravin Hodierna van Tripoli (Syrië), op reis ging om haar te zoeken. De gravin was zijn amour lointain, ook al had hij haar nog nooit ontmoet. Tijdens zijn reis werd hij echter ziek en stervend werd hij naar Tripoli gebracht. Toen de gravin van het bestaan van haar minnaar hoorde, ging ze naar hem toe. Nadat zij hem een kus had gegeven, stierf hij in haar armen. Dit romantische, maar onwaarschijnlijke verhaal, vindt zijn oorsprong in het onderwerp van Rudels liederen en zijn vermoedelijke dood tijdens de tweede kruistocht. Acht liederen van Rudel zijn bewaard gebleven, waarvan vier met muzieknotatie, waaronder Quan lo rius de la fontana.

Richard I Leeuwenhart was koning van Engeland van 1189 tot 1199 en nam als kruisvaarder deel aan de Derde Kruistocht. Richard werd in 1172 hertog van Aquitanië en in 1189 hertog van Normandië. Richard stond bekend als een vechtjas, een hard en moedig man, maar ook met culturele interesse en humor. Het is door deze eigenschappen dat hij zichzelf de bijnaam Leeuwenhart verdiende. Door zijn avontuurlijke aanleg en oorlogszuchtige instelling bracht hij Engeland aan de rand van de financiële afgrond. Richard was van de tien jaar van zijn koningschap in totaal niet meer dan 10 maanden in Engeland. Richard stond ook bekend als een troubadour die zijn liederen schreef in het Occitaans, zijn moedertaal. Hoewel hij koning van Engeland was, sprak hij zelf geen Engels, maar Occitaans en Frans.

Leoninus (ook Léonin, Leonius, Leo) was een belangrijke en tevens de eerste bij naam bekende componist van het polyfone organum. Hij was waarschijnlijk een Fransman, vermoedelijk woonde en werkte hij in Parijs bij de Notre Dame en was het vroegste lid van de Notre Dame school van de polyfonie in de Ars Antiqua stijl. Het enige dat over hem bekend is, is afkomstig uit de geschriften van een latere student aan de kathedraal, die zich Anonymous IV noemt. Van hem weten we dat Léonin de componist is van het Magnus Liber organi (grote organumboek), een cyclus van tweestemmige gradualen, alleluia's en responsoria. Waite schrijft in 1954: ‘Het was Léonin's onvergelijkbare verdienste om voor het eerst een logisch systeem voor het noteren van het ritme te introduceren in polyfone muziek, en, net zo belangrijk, een notatiewijze voor de expressie te creëren’. Magnus Liber was bedoeld voor liturgisch gebruik. Volgens Anonymous IV werd het werk van Léonin verbeterd en uitgebreid door de latere componist Pérotin.

Perotinus Magnus of Pérotin de Grote was een Frans componist. Hij wordt beschouwd als een der eerste grondleggers van het motet. De partituren van werken die aan hem worden toegeschreven, hebben een zeer herkenbare stijl. In 1198 en 1199 vaardigde de bisschop van Parijs, Odo de Sully, twee decreten uit met betrekking tot de viering van Kerstdag en Sint-Stefanus, waarin hij stipuleerde dat er een driestemmig en een vierstemmig organum gezongen dienden te worden, id est, polyfone sequensen. Deze twee composities zijn bewaard gebleven: Viderunt omnes fines terrae en Sederunt principes. Anonymus IV schrijft die werken aan Perotinus toe. In deze werken zien we een afwisseling van oude gregoriaanse cantus firmus met weelderige polyfone structuren die de basis legden voor de ontwikkeling van de isoritmiek, die later onder Guillaume de Machaut en Philippe de Vitry ongekende hoogten zou bereiken. Perotinus is een vernieuwer getuige zijn complexe mathematische structuren en canons. Hij had ook oog voor de inhoud van de tekst, wat in de middeleeuwen ongebruikelijk was. Hij maakte een groot aantal clausulae en verbeterde het Magnus Liber, toegeschreven aan Leoninus. De afwisseling van strak discant en uitgebreide motieven en kunstgrepen zorgt voor verrassende effecten.

Walther von der Vogelweide (letterlijk: van het vogelweiland) was een Duitstalig minnezanger en dichter. De plaats van geboorte is onduidelijk, omdat er te weinig informatieve documenten zijn die zijn geboorteplaats aanhalen. De jonge Walther leerde zijn dichterlijke kunsten in Oostenrijk van een opmerkelijke meester, Reinmar von Hagenau, die hij later in twee van zijn gedichten vermeldt. Na diens dood nam hertog Frederik I van Oostenrijk hem onder zijn hoede. Deze periode was ongetwijfeld de productiefste van zijn leven, welke echter spoedig eindigde door de dood van de hertog in 1198. De 28-jarige Walther was ontzet en zocht naar een andere patroon om hem muzikale kunsten aan te leren. Hij trok van dorp tot dorp om te zingen en voor te dragen. In de periode 1198-1209 kwam Walther onder de hoede van tientallen leermeesters te staan. In 1230 stierf hij op 59-jarige leeftijd. Hij was een zeer bekende zanger en dichter uit de middeleeuwen. Talrijke teksten van hem zijn bewaard gebleven, waaronder een lied waarin hij de stad Jeruzalem bezingt, die zonet voor de kruisvaarders opdoemt: het zogenaamde Palestinalied. (Zijn naam komt voor in een lied van Wagner. Am stillen Herd uit die Meistersinger.)

Raimbaut de Vaqueiras was een Provençaals troubadour en in zijn latere leven ridder. Hij verbleef vooral aan de Italiaanse hoven. Raimbaut kwam oorspronkelijk uit Vacqueyras in de Provence. Het grootste deel van zijn leven was hij te vinden aan de zijde van Bonifatius I van Monferrat. Hij claimde het ridderschap, nadat hij zijn heer had beschermd in de slag om Messina. Hij nam in 1204 deel aan de Vierde Kruistocht. Zo was hij aanwezig bij de inname van Constantinopel en begeleidde daarna Bonifatius naar Thessaloniki, waar Bonifatius koning werd. Waarschijnlijk stierf Raimbaut samen met Bonifatius in een hinderlaag van de Bulgaren in 1207. Raimbaut de Vaqueiras was voor zijn tijd een veelzijdig troubadour, hij componeerde zijn liederen in verschillende stijlen. Hij bracht samen met Perdigon en Ademar de Peiteus het oudst bewaarde Torneyamen ten gehore, een muzikaal debat tussen twee personen. Er zijn in totaal 33 liederen van hem bewaard gebleven. Een daarvan Kalenda maya is van oorsprong een instrumentaal stuk, een zogenaamde estampie (een uit verschillende onderdelen bestaande dans). Volgens een overlevering zou Raimbaut de tekst Kalenda maya gemaakt hebben bij een melodie die hij aan het hof te Montferrat door twee Franse vedelaars had horen spelen.

Adam de Halle (geboren in Arras en overleden in Napels) studeerde kunstwetenschappen in Parijs. Het zangspel Le Jeu de Robin et Marion, zijn beroemdste werk, wordt wel de allereerste voorloper van de opera genoemd. De la Halle was de eerste die poëzie en lyriek met polyfonie bewerkte. Naast toneelstukken en motetten schreef hij rondzangen. Er zijn tientallen werken van hem bewaard, waaronder 36 chansons, 11 motetten en een onvoltooid episch gedicht. Adam de la Halle stond op de overgang naar de Ars Nova; hij wordt vaak de laatste trouvère genoemd. Zijn veelzijdigheid en persoonlijk experiment schonken hem een grote roem; getuige hiervan de vele manuscripten met zijn werken die verspreid over Europa bewaard zijn gebleven. Jeu de Robin et Marion brak definitief met de hoofse poëzie en zette de deur open naar een incorporatie van volksmuziek, humor en ironie, de weg effenend voor de theatrale komedie. De werken zijn geschreven in een Picardisch dialect, hetgeen ze heden ten dage vrij ontoegankelijk maakt - desondanks heeft Robin et Marion sedert de 19de eeuw opnieuw aan belangstelling gewonnen. Zijn motetten worden zeer verfijnd en van hoge kwaliteit geacht.

Petrus de Cruce (ook Pierre de la Croix) was geestelijke, componist en geleerde. Hij is geboren in of in de buurt van Amiens ( Frankrijk), als telg van een invloedrijke familie. Zijn actieve periode was rond het jaar 1290. Hij studeerde waarschijnlijk aan de Universiteit van Parijs en was wellicht student van muziektheoreticus Franco van Keulen, schrijver van Ars cantus mensurabilis (kunst van de meetbare muziek). Jacques de Liège (1260-1340), prestigieus muziektheoreticus van de Vlaams-Franse school, roemde Petrus als ‘een waardig en doelmatig musicus, die zoveel mooie en goede stukken van mensurale polyfonie heeft gecomponeerd en werkte volgens voorschriften van Franco van Keulen’. Petrus schreef motetten waarin het triplum (de eerste stem) in verhouding tot de andere stemmen een tot dan toe ongehoord tempo had. Dit vond navolging bij andere anoniem gebleven componisten. Deze stijl wordt (tegenwoordig) met Petroniaans aangeduid.

Philippe, geboren in Vitry was een Frans componist en muziektheoreticus, maar daarnaast ook bisschop, dichter en diplomaat. Hij was secretaris van Karel IV en Filips VI van Frankrijk en later van 1351 tot 1361 bisschop van Meaux. Hij is bekend vanwege zijn vernieuwing in de muzieknotatie - vooral op ritmisch gebied - en is samen met Guillaume de Machault de belangrijkste vertegenwoordiger van de Ars nova. Van zijn composities zijn slechts enkele motetten (op eigen tekst) bewaard gebleven. Hij schreef het muziektraktaat Ars nova (ca. 1322–1323), dat een verhandeling is over de muziek die hij en Guillaume de Machault in zwang brachten. Blijkens getuigenissen van tijdgenoten die in hem een universeel geleerde zagen, heeft hij zich ook bewogen op het terrein van de metafysica, de mathematica en de dichtkunst.